Mechanizm iluzji i zaprzeczeń
Leczenie jakiegokolwiek uzależnienia wymaga przebudowy całego życia, rozpoznania dokonanych szkód oraz nauczenia się brania odpowiedzialności za swoje życie. Pierwszym krokiem jest zachowanie całkowitej abstynencji od alkoholu, narkotyków, leków, hazardu itp. To jest bardzo trudne zadanie, którego powodzenie wymaga uczestnictwa w nim innych ludzi. Najważniejszymi osobami są oczywiście najbliżsi, a więc przede wszystkim rodzina. Aby nasza pomoc była skuteczna powinnismy się co nieco dowiedzieć o mechanizmach które kieruja takim człowiekiem
Mechanizm izluzji i zaprzeczeń
Najaważniejszym podstawowym prawidłem jest mechanizm Iluzji i zaprzeczeń Co to takiego? Mechanizm iluzji zaprzeczeń. W każdym dorosłym człowieku zawsze pozostaje jakaś cząstka małego dziecka. Nie zawsze bowiem wszystko, co robimy musi być logiczne, poukładane, mądre czy rozsądne. Każdy z nas w mniejszym czy większym stopniu unosi się na skrzydłach marzeń. I nie ważne czy dążymy do ich spełnienia czy są one tylko równoważnią złych i monotonnych chwil. Ważne jest, by były one uzupełnieniem logicznego myślenia, odpowiedzialnego za trafne podejmowanie różnych życiowych decyzji.
U osoby uzależnionej ta równowaga jest poważnie zaburzona.
Świat marzeń, iluzji i nierealnych planów wypiera w dużym stopniu logiczne myślenie. Osoba uzależniona potrzebuje ciągłych usprawiedliwień i tłumaczeń dla swojego zachowania. Jej celem jest utwierdzenie siebie i innych w przekonaniu, że w tym zachowaniu nie ma przecież nic złego. Do tworzenia takiego zakłamanego obrazu rzeczywistości popychają ją również osoby z zewnątrz. Im bardziej bowiem chcą one uświadomić osobie uzależnionej, że ma problem z alkoholem, tym bardziej zamyka się ona we własnym świecie iluzji i marzeń. Osoba uzależnieniona szuka więc tłumaczenia dla pretensji żony, pracodawcy, teściowej czy dzieci. Często potrafi tak zniekształcić rzeczywistość, iż właśnie troskę najbliższych o jego zdrowie czy nawet życie odbiera jako wieczne wyrzuty i zarazem pretekst do picia. Najważniejsze jest tutaj bowiem dla osoby uzależnionej przekonanie, że to nie ona jest winna temu że pije. Mechanizm iluzji zaprzeczeń dotyczy jednak także negatywnych konsekwencji picia alkoholu, jak i skali samego problemu. W świecie iluzji trudno bowiem dostrzec powody, dla których warto zerwać z nałogiem, łatwo natomiast znaleźć wiele pretekstów, by znów się napić.
Jak to wygląda w praktyce ?
racjonalizowanie – innym sposobem tłumaczenia swojego nałogu jest znajdowanie pozornie racjonalnego wytłumaczenia – były urodziny przyjaciela – nie mogłem odmówić, lubię się napić wieczorem przed snem, na kawalerskim wszyscy pili – ja też itd.
minimalizowanie – jeśli już alkoholik przyznaje się do tego, że pije bądź do jakiegoś zachowania po wypiciu, to stara się wszystko zminimalizować, tłumacząc, że wypił tylko jedno piwo, albo dosłownie parę małych kieliszków. Minimalizowanie dotyczy także samego problemu picia. Alkoholikowi nie jest więc potrzebna żadna terapia odwykowa, bo przecież nie pije więcej niż inni. Często swój nałóg alkoholik stara się obrócić w żart mówiąc np. człowiek nie wielbłąd, pić musi itd.
obwinianie – dla osoby uzależnionej myślenie, iż to cały świat jest winny tylko nie ona, jest w pewnym momencie całkiem naturalnym, wręcz logicznym myśleniem. Łatwiej bowiem znaleźć pretekst do picia, jeśli za ten fakt obwini się żonę, dzieci czy nawet konkretną sytuację w pracy. Osoba uzależniona lepiej się też czuje, jeśli sama dla siebie znajdzie usprawiedliwienie dla swojego zachowania – piję, bo mnie szef zwolnił, bo teściowa znów wtrąca się w moje życie, a żona nie potrafi jej powiedzieć, żeby nie przyjeżdżała itd.
fantazjowanie – jeden z powodów, dlaczego tak trudno alkoholika namówić na leczenie alkoholizmu,narkomanii. Ma on bowiem bardzo nierealne wyobrażenie na temat skali własnego problemu. Często więc powtarza – mogę w każdej chwili przestać, piję tylko piwo ,zapale jdnego skreta– od tego nie wpada się w alkoholizm i narkomanię itd.
odwracanie uwagi – bardzo charakterystyczne dla osoby uzależnionej – gdy tylko pojawia się temat nadużywania alkoholu czy konsekwencji picia, to stara się ona zmienić temat. Dotyczy to także jej toku myślenia. Czasem bowiem do alkoholika dociera, że ma on poważny problem, te myśli jednak stara się szybko odgonić, koncentrując się na czymś zupełnie innym, no przykład na pracy, niespłaconym kredycie czy choćby bardziej przyziemnych kwestiach jak lista zakupów na obiad.
marzeniowe planowanie – alkoholik,narkoman wszystko jest na zasadzie „kiedyś…”. Alkoholik,narkoman ma tysiąc planów i pomysłów, które rodzą się w głowie pod wpływem alkoholu,narkotyków. Planuje więc, że kupi samochód, wybuduje dom czy założy firmę. Wszystko jednak zrealizuje, jak przestanie pić..
Ten świat iluzji powoduje, że osoba uzależniona jest zbyt słaba by sobie samemu poradzić z nałogiem i jednocześnie zbyt mocno przekonana o swoich racjach, by chcieć walczyć z chorobą. Dlatego konieczna jest podjęcie leczenia alkoholizmu w ośrodku leczenia uzależnień, by alkoholik przestał tworzyć nieprawdziwe obrazy i zaczął racjonalnie myśleć o swoim życiu.
